प्रारम्भ

"प्रारम्भ ...कहा बाट? हामी सबैले सोध्ने प्रश्न हो ..जवानी छ हामीमा ..केही गर्ने ठुलो सपनाहरु पनि छ ...जीवनलाइ परिबर्तन गर्न चाहन्छौ...समाजलाई परिबर्तन गर्न चाहन्छौ . ..कोही डॉक्टर बन्न चाहन्छौ ..कोही इंजिनियर ...धेरै छौ हामी मध्य जो गायक बन्न चाहन्छौ . ..गीत र धूनको तालमा जिउ हल्लाउन चाहन्छौ ...जिउ हल्लाउदै अनि संगै गाउदै गाउदै हामी मध्य धेरै छौ जो समाजको रूपलाई फेर्न चाहन्छौ ...समाजलाई नया तालमा नचाउन चाहन्छौ अनि ती नया पीढ़ीहरुको मुखले परिबर्तनका गानाहरु गाओस भन्ने चाहन्छौ ….आज थुप्रै युवाहरु हुनु हुन्छ म जस्तै, अनि तपाई जस्तै जो समाजमा बिकृतिहरुलाई हटाउन चाहन्छन ....हिजोका हाम्रा अन्धबिस्वास जून आज एउटा समस्या बनेर हाम्रो समाजमा गढ़ेको छ ..ती सबै कुराहरुलाई हामी निर्मूल पार्न चाहन्छौ ....एउटा नया बिहानीको प्रारम्भ गर्न चाहन्छौ ....एउटा नया कल्पना , नया सोचको प्रारम्भ गर्न चाहन्छौ ...तर थुप्रै चाहनाहरु हुदा हुदै पनि हामी त्यसो गर्न सक्दैनौ...हामी मध्य थुप्रै छौ जसले समजदेखी हार मानेका छौ ..जसले देशको राजनितिक स्थिति देखि हार मानेका छौ ...हामी मध्य थुप्रै छन जसले त्यों हारलाइ ...जसले त्यों नैरास्यतालाई बाहिर निकाल्न मुखबाट सिगारका धुवा फुकेर पोख्न "प्रारम्भ" गरेका छौ ....नशामा आफैलाई भुलाउन "प्रारम्भ" गरेका छौ .समाजको सुस्त गतिको परिबर्तनलाइ देखेर सुस्तरी आफैलाई कोठाको चार भित्तामा थुनिरहेका छौ ..अनि हरेक दिनको त्यहि "ताजा" खबर सुन्नुमा भन्दा म्यूजिक प्लेयरका गानाहरुमा "मस्त" रहन थालेका छौ ..तर हामी मध्य थुप्रै युवा साथीहरु पनि हुनु हुन्छ जसले आफ्ना क्षमता अनुसारका कामहरु गर्नु भएको छ ..जीवनका आशाहरुमा आफूलाई उभ्याउनु भएको छ ...परिबर्तनका आशाहरुमा आफैलाई गाउ - गाउमा दौदाउनु भएको छ ....एउटा नया प्रारम्भको आशामा सूर्यका किरणहरु संगै आफैलाई जागरिलो बनाउनु भएको छ ....स्वतः शक्तिको परिचालन गर्नु भएको छ आफ्नो जिउमा ...ती पाइलाहरु ...अनि ती स्वचालित जिउहरुलाई हामी गहिरो सोच नदिकन बस्न सक्दैनौ ...सबैलाई हामीले एउटा नमुनाको रूपमा हेर्नु पर्छ ..र यी मध्यको एउटा युवा तपाई आफै पनि हुनु हुन्छ ....


प्रारम्भ?.... हो ..म आफै पनि प्रश्न गर्छु ...कहा बाट? को बाट ?..हरेक पल्ट प्रश्न गर्छु ..अनि उत्तर कहिले पनि पाउदिन...एक्लै कोठामा बसेर पनि प्रश्न गरे. बाटोमा एक्लै रुम्मलिदै हिड्दा पनि प्रश्न गरे ...तपाई आफै पनि गर्नु हुन्छ होला यी प्रश्नहरु .यो हाम्रो जवानी को प्रतिफल हुन सक्छ..आमूल परिबर्तनको आशा बोकेर मस्तिस्क भरी दौडिने तातो रगतको प्रतिफल हुन सक्छ ....दुनियालाई थोरै बुझ्न खोज्ने हाम्रो चन्चल दिमागको प्रतिफल हुन सक्छ ...हामी चाहन्छौ केही प्रारम्भ गर्न ...जीवनलाई केही अर्थ दिन ..बाच्नुको केही औचित्यता खोज्न, अनि प्रारम्भ गर्न चाहन्छौ ती पाइलाहरुको जून पाइलाहरुले हामीलाई जीवनको एउटा गंतब्यतिर दोहोराउने छ ...हामी चाहन्छौ प्रारम्भ गर्न एउटा नया बिहानीको जसले हामीलाई हाम्रा बितेका अन्धकार कोठाहरुलाई भुल्न सहयोग गर्नेछ ...धेरै भयो सुतेको...सायद अब बिउझन चाहन्छौ...जून "तातो" रगत मस्तिस्कमा आमूल परिबर्तनको आशा बोकेर उम्लिरहेको छ, सायद त्यों रगतलाई, त्यों परिबर्तनको आशालाई अब हात, खुट्टा अनि सारा जिउ भरी सञ्चालन गर्न चाहन्छौ...त्यहि शक्तिलाई आधार बनाएर केही ठोस काम गर्न चाहन्छौ...परिबर्तनको यात्राको थालनी गर्न चाहन्छौ..आफै पनि हिडन चाहन्छौ, र साथ साथै यात्राको क्रममा भेटिएका संपूर्ण सहयात्रिहरुलाई संगै लैजान चाहन्छौ. तर गर्ने कसरी?
गाह्रो कुरा हो नि, हैन त? एकदम सही हो. तपाई हामी जस्तै थुप्रै पिढीहरुले प्रयास गरे, अझै पनि गर्दै छन. थुप्रैले राजनितिलाई अंगाले. कसैले आर्थिक क्रान्तिमा बिस्वास गरे. धेरैले शिक्षालाइ प्राथमिकता दिए. सबै आफ्नो आफ्नो ठाउबाट सही रहे र छन पनि. सबैले आफ्नो आफ्नो तवरबाट समाजका समस्याहरुलाई सुल्झाउने बाटोको खोजि गरे... आज हामी जून परिस्थितीमा बाचेका छौ, त्यों हिजोको प्रयासहरुको प्रतिफल हो... सही स्थितिमा छौ या गलत स्थितिमा आइपुगेका छौ? सबैको विश्लेषण आफ्नै आफ्नै हुन सक्छ तर ती विश्लेषणहरुका बाब्जुत आजको हाम्रो यथार्थ हामी माझ ठिंग उभिएकै छ, फेरी पनि आजको यथार्थलाई कुन कोणबाट अर्थ दिन खोज्नु हुन्छ, त्यो तपाईको आफ्नो विश्लेषणमा भर पर्छ . एक्काइसौ शताब्दीमा हामी स्वतंत्रताको पूर्ण रुपमा मजा लिन सक्छौ, अनि आफ्नै नजरबाट दुनियालाई, समाजलाई, देशको परिस्थितिलाई हेर्न सक्छौ. अनि "यथार्थ" को आफ्नै परिभाषा निर्माण गर्न सक्छौ. त्यहि सिसाको ग्लासलाई आधा खाली पनि देख्न भने आदा भरी पनि देख्न सक्छौ... स्वतंत्रताको फेरी एकचोटि मजा लिनूस र आफ्नो नजर आफै तय गर्नुस...


सबैलाई थाहा छ की आजको रातमा देखेको सपना भोलिको बिहानमा पूरा हुदैन. निश्चय पनि हामी सबैलाई यो कुराको ज्ञान छ, तर हामी कहिले काही यो यथार्थलाई भुल्ने गर्छौ, र बिना सित्तिमा आफैलाई अल्झाइरहन्छौ र कुनै नया काम को प्रारम्भ गर्न नै डराउछौ. हो, हामी मध्य थुप्रै छौ जो डराउछौ र आफैलाई पछाडी ढकेल्छौ. अनि थुप्रै छौ जसले यी कुराहरुको ख्यालनै गरेका हुदैनौ. जून जीवन हामीले पाएका छौ, त्यसको केही अर्थ खोज्न प्रयत्न नै गर्दैनौ. हामी संग भएका सुबिधा, अनि स्व्रोत साधनहरुको सही अर्थ जान्दैनौ... दुनियालाई एकचोटि नजर लगाएर हेरेको भए देखिन्थ्यो होला सायद...सायद धेरै महसूस पनि गर्नु भयो होला..अनि धेरैले त्यतातिर ध्याननै दिनु भएको छैन होला...तर कतिन्जेल सम्म? कतिन्जेल सम्म हामी आफैलाई पछाड़ी राख्दै हिड्ने? कतिन्जेल सम्म भोलिको पर्खाइमा बस्ने? अनि कतिन्जेलसम्म हामी छिमेकीहरुको प्रगति हेरेर आफूमा भएको स्थिरतालाई अन्गालेर बस्ने?...परिबतन हामीलाई चाहिएको हो भने किन अरुले त्यों बाढी ल्याईदिन्छ की भन्ने आशामा बाच्ने?...सधै जवाफको खोजीमा हिडेको हामी, दुई चार प्रश्न आफैलाई किन नगर्ने?...नया बिचार नया सोचलाई समाजले सधै तिरस्कार गर्छ नै...भर्खरै हिडन सुरु गरेको बालकलाई उसको जिउले बारम्बार तिरस्कार गरेझै.....तर त्यों तिरस्कारको बाब्जुत पनि त्यों सानो बालकलाई थाहा छ की उसलाई एकदिन हिद्नु छदै छ....त्यहि भएर होला...जति चोटि लडे पनि हासी हासी उभिएर हेरी हिडन खोज्छ...र एकदिन निश्चय पनि हिडछ नै...र सायद हामीले आफूलाई एउटा दर्शकमात्र नबनाएर एउटा बिधार्थी बनाउने बेला आएको छ....आखा वरीपरिका दृश्यहरुबाट केही सिक्नु पर्ने बेला आएको छ...सही सोचलाई अन्गालेर मात्र कदमहरु चाल्नु पर्ने बेला भएको छ...लड्दै...पछारिदै ..अनि फेरी उभिदै हिड्ने बेला आएको छ...हिडन जानी सके पछि आफ्नो रफतारमा दौदिनु होला...बाटाका काढाहरुलाई कुल्चेर हिद्नु हुन्छ या छेउमा पंछाउनु हुन्छ, या उफ्रिएर काढालाइ वास्ता नगरिकन हिद्नु हुन्छ, आफै तय गर्नु होला...तर प्रारम्भ भने निश्चय पनि गर्नु होला...त्यो पाइलाको, त्यो कदमको जसलाई तपाईको अदृश्य भविष्यले प्रतिक्षा गरिरहेको छ....त्यो यात्राको जसमा तपाई हामी जस्तै थुप्रै युवाहरु एक अर्कासंग आफ्ना कथाहरु सात्न तयार भएर बस्नु भएको छ....तपाई संगै गाउन, अनि नाच्न उत्सुक हुनु हुन्छ...हो, मात्र प्रारम्भ गर्नु होला.. 

मेरो छेउको साथी

कोठाको एक्लोपनलाई हटाउन खोज्न बल्ल तल्ल उसले झ्यालको पर्दा उघार्यो | आज त देखिन्छकि भनेर यही हेर्ने प्रयास गर्यो | तर सदाझै उसले आज पनि केहि देखेन| देखोस पनि कसरी? बाहिर अन्धकार थियो|रातको त्यो चकमन्नतालाइ ऊ महसुस गर्दै थियो, मात्र केवल महसुस| औसीको अन्धकारलाइ छिचोल्दै आज जून बल्ल तल्ल केहि प्रकाश छर्ने प्रयत्न गर्दै छ| तर त्यो प्रकाश उसको लागि काफी छैन| साचै साचै नै उसलाई केहि देखाइदिएन | ताराहरु नचम्किरहेका होइनन्| तर ताराका किरणहरुले उसको आखामा प्रवेश पाउन सकेनन्| लाखौ माइलको यात्रा गरेर उसको आखासामू सम्म त आइपुग्यो, तर नानीभित्र भने पस्नलाई ति किरणहरुले अनुमति पाउन सकेनन्| सदाझै उसले आखा मिच्यो, केहि देखिन्छ कि भन्ने आशामा| आशा केवल आशा त हो नि, निराशामा बदलिन सक्दैन भनेर कसले भन्न सक्छ यहाँ| उसको त्यो आशाहरुलाई जिस्क्याउदै जूनकिरीहरु पिल पिल बल्दै नाच्दै थिए| फेरी पनि उसले केहि देखेन| उसको निर्दयितालाई ब्यङ्ग गरेकोमा जूनकिरीहरु देखि मलाई रिस उठ्यो, तर रिसलाई नियन्त्रण गर्ने बाहेक म संग अर्को केहि विकल्प पनि त थिएन| बश, हेरेर बसे उसको बिबश्तालाई, आखामा दुई थोपा आसु टल्काए| फेरी के?.......सदाझै रुमालको सहायताले सुकाए|

बिहान भयो सदाझै.....| मेरो निम्ति त्यो कुनै आश्चर्य थिएन| सायद तपाइको निम्ति पनि कुनै आश्चर्यको कुरा होइन| भनिन्छ हरेक बिहान आशाको किरण बोकेर आउछ तर मलाई त्यो वाक्यले की असर गर्छ भनेर तपाइले नसोच्दा हुन्छ| तपाई सोच्नुहोस या नसोच्नुहोस, त्यो तपाइको अधिकारको कुरा हो| तर कृपया केहि "आशा गर " भनेर मलाई नभन्नुहोस| यति भन्दा भन्दै पनि तपाई फेरी पनि भन्नुहुन्छ भने यसमा मेरो केको दोस ? बालुवामा पनि खन्याउनु हुन्छ भने अवस्य सुक्छ नै | कुनै द्विविदा नै छैन| तर ऊ म भन्दा भिन्दै ठ्याक्कै बिपरित छ | हरेक बिहानको आगमन संगै ऊ आफ्ना परेलिहरुलाई सक्रिय बनाउन खोज्छ| सदाझै आजको बिहान पनि उसले केहि देखिन्छ कि भन्ने आशामा आखा मिच्छ| आखाका नानीहरु तन्काई तन्काई संसारलाई नियाल्ने चेस्टा गर्छ ऊ | तर एकनासको अन्धकारभन्दा बढी उसले केहि पाउदैन| आधा घण्टा जति लामो प्रयास पछि अलि थाके जस्तो अनुभब गरेर बाकी आशाको शक्ति भोलिको बिहानलाई साचेर राख्दछ| जब जब म उसलाई हेर्छु, एउटा छुट्टै भाव उत्पन्न हुन्छ मेरो मनमा| उसमा रहेको जीवनको आशालाई देखेर मलाई अचम्म लाग्दछ| कत्रो आशा छ उसमा! अनि आफ्नै अनुहार हेर्छु ऐनामा, किन यत्रो नैरास्यता? म कहिले पनि उत्तर पाउदिन| मैले गलत प्रश्न गरे या त प्रश्नको सहि  जवाफ खोज्ने प्रयत्न गरिन, यो म जान्दिन| बश म यति जान्दछु कि म नैरास्यताको सिकार छु|  "when pessimist don't have anything to worry about, they start thinking why they don't have anything to worry about." कुनै महान व्यक्तितोको भनाइ हो यो| के म पनि यस्तै छु?मैले आफैलाई सोध्ने प्रश्न| तर जवाफ कहिले पनि चिट्ट बुझ्दो मिल्दैन| अरु मित्रहरुलाई पनि म सोध्ने गर्छु, तर खै किन हो जवाफ फिटिक्कै चिट्ट बुझ्दैन मलाई तिनीहरुको जवाफ| हुन त म भन्ने गर्छु- जब सम्म मानिसले आफ्नो मनबाट उत्तर पाउदैन, तब सम्म मानिसलाई सन्तुस्ट हुदैन| सायद मलाई पनि यहि भैरहेछ| तर साच्चै साच्चै जब जब म उसलाई देख्छु, म अचम्मित हुने गर्छु| ऊ मेरो अभिन्न मित्र, तर म उसको अभिन्न मित्र हु या होइन, यो जान्नमा भन्दा मलाई उसका आशाहरुमा हराउननै रमाइलो लाग्यो| उसको मनमा के छ, मैले उसलाई सोध्ने चेस्टा गर्न सकिन, कारण धेरै छन्| तर मैले उसको भावनाहरुलाई आफ्नै तरिकाले बुझ्ने प्रयास चाही नगरेको होइन| म हिजोको घटनालाई सम्झिरहेछु, अनि विश्लेसनमा जुतिरहेछु उसका व्यवहारहरु र हिजो उसले देखाएका चर्तिकलाको|

सधै बिहान मात्र बाहिर हेरर आफ्नो आखा मिच्ने गर्ने ऊ हिजो बेलुकीनै त्यस कार्यमा ब्यस्त थियो? अचम्म लाग्यो| पहिलो पटक मैले उसमा उत्पन्न भएको भवनको अनुभब गरे| साच्चै भनौ त नकारात्मक भावनाको| ठुलो प्रयास पछि छामछुम गरेर बल्ल उसले पर्दा उघार्यो| फेरी आखा मिच्यो, यति जोडले मिच्यो कि उसको त्यो प्रयासमा केहि हेर्ने, संसारलाई नियाल्ने आकंछ्या कति ठुलो रहेछ भन्ने कुरा प्रतिबिम्बित  भइरहेको थियो| उनको त्यो कार्य म हेरिरहेको थिए, मात्र हेरिरहेको| म गर्न पनि के सक्थे? १५ -२० मिनेटको प्रयास पछि पनि उसको केहि चलेन| बिहान सुर्यको उदाईसंगै जून र ताराले बिलाउने सहमति जनाए तर उसको आखामा आफ्नो प्रतिबिम्ब छोड्न मानेनन्| जून्किरिले आफ्नो नाच मलाई त देखायो तर उसले पनि हेरोस भन्ने जूनकिरीको चाहना भएन| त्यसपछि उसले एकनास माथितिर हेर्यो| परेलीहरु खोलेर केहि बेर टोलायो| टोलाउदा टोलाउदै उसका नयनहरु रसिए| म अनुभब गर्दै थिए| नयनमा मात्र अटाएनन उसका आसुहरु| गालाको स्पर्ससंगै केहि थोपा भुइँमा पनि झरे| मात्र म केवल हेरिरहेको थिए| कुनै आवाज थिएन त्यो रोधनमा| उसको बोली त "भगवान"लाई मिठो लागेको हुनाले "भगवान" ले पहिलेनै उसको बोली लागिसकेका थिए | कत्रो विवसता, रुवाइमा कुनै आवाज थिएन| सायद उसको रुवाइको आवाज म बन्न सके, यहि सोचे | कति बेला मेरो आखा पनि भरिभराउ भइसकेछ, पत्तै भएन | आसु बगे मेरा नयनबाट पनि| मैले थाम्न सकिन आफुलाई| संगै रोए, धेरै बेर रोए| ऊ आफ्नै तालमा माथि आकाशतिर हेरेर रोयो, म उसलाई हेरेर रोए| ऊ के कारणले रोयो म जान्दिन| दुई हात फैलाउदै थियो ऊ| सायद तैले यो मलाई के गरिस भगवान भन्दै रोइरहेको थियो ऊ| ऊ रुदै थियो, तर उसले आसु देखेको थिएन तर म आफ्नै र उसको पनि आसु देख्दै थिए| भावविभोर भएर रुदा पनि बल्ल तल्ल सानो आवाज निस्कन्थ्यो उसको मुखबाट तर नचाहेर पनि मेरो रुवाईको आवाज झन् झन् ठुलो बन्दै थियो| अनि, अनि फेरी मेरो यत्रो सहानुभूति म चाहेर पनि उसलाई सुनाउन सक्दिनथे| सरल रूपमा भनौ ऊ सुन्न सक्दैन थियो| उफ़, कत्रो घात: म झन् रोए, ठुलो स्वोरले रोए| तर त्यो रुवाई केवल मैले देखे, मैले सुने,- ऊ आफ्नै तालमा एकनासले रोइरहयो..हरेक बिहानको आशालाई त्यो छ्य्न पल पल नैराश्यताले जितिरहयो| जून र ताराले एकनास उसलाई हेरिदियो| अब त भगवानको विश्वास लाग्न छाड्यो भन्थे तर उसको रुवाइको केहि बेरमै बादलले उसलाई रातभर साथ दिइरहयो र मैले पनि |

अडिग मुर्ति

त्यो कालो मुस्लो धुवा उडिरहेको छ । आकाश छुने रहरले हो या अरु कुनै लोकमा पुग्ने आकन्छ्या बोकेर हो। म देखि टाढा, हामी देखि टाढा। म नियालिरहे त्यो धुवालाई । त्यसले बनाएको आकृतिलाई । धुवा आफैले आकृति बनायो या मेरो मनस्थितिले आकृतिहरु कोर्यों, म जान्दिन । चितामा जलिरहेकी मेरी बुहारीको आकृति देखे। हस्पिटलको बिछ्यौनामा पल्टिरहेकी त्यो बुहारीको अनुहार देखे।

बनमा दाउरा खोज्न जादा बेहोस भएर लडेकी मेरी बुहारी अब कहिलै पनि उठ्दिन भनेर कसैले पनि सोचेको थिएन। बेहोस भएर लड्दा खेरि टाउको पछाडिको कुन चाहि हो हड्डी भाच्चियो रे, डाक्टरले भनेको । भाच्चिएको हड्डीले कुन चाहि नशालाइ थिच्यो रे। अब खुट्टा नचल्ने भयो रे। हात नचल्ने भयो रे, बाचे पनि छाती मुनिको सम्पूर्ण जिउ नचल्ने भयो रे। संगै अब शास पनि नचल्ने धेरै सम्भावना छ रे , डाक्टर साहेब भन्नु हुन्थ्यो। हिजोको त्यो सम्बात, हिजोको त्यो डर आज यथार्थमा परिणत भएको छ। अस्ति, हिजो र आजमा आएको यो परिबर्तन स्वीकार्न धेरै गाह्रो भएको छ। 

मृत्यु शैयामा लडिरहेकी मेरी बुहारीलाई मैले हिजो नियालेथे।आखाभरि रसाएका ती आशुका थोपाहरुलाई मैले पुछिन। आशु पुछ्दैमा यो मनभित्र ओर्लिरहेको भावनाहरु परिबर्तन हुने थिएनन्। ढलपल गरिरहेको त्यो आशुका थोपाहरु सबै भावनाहरु टल्किएका पनि थिएनन् । मात्र नियालिरहे, मेरी बुहारीलाइ : चुलबुल बुहारी, जगरिलो बुहारी ।निहत्था भइ लडिरहेको त्यो पल मैले हेरिरहें । के देखे जान्दिन । सायद डर थियो मनमा। भय थियो उसलाई मृत्युको। सायद उसले चाल पाइसकेकि थिई, मृत्यु उसको वरिपरि घुमिरहेको छ भनेर। विभिन्न बैज्ञानिक उपकरणहरुभित्र  सिमित भएकी मेरी बुहारी मलाई टोलाएर हेरिरहेकि थिई । त्यो दृश्य हेरिरहने मेरो क्ष्यमता शिथिल बन्दै गइरहेको थियो। कोठाबाट निस्किन मात्र के खोजेथे, बुहारीले भनिन् , " काका मलाई छोडेर नजानु न ल "। मान्छेले पल पल कति बलियो भएर परिस्थितिहरुको सामना गर्नु पर्दो रहेछ भनेर मैले आफैलाई प्रश्न गरे। साच्चिकै बलियो हुने या बलियो हुनुको ढोंग रच्ने? आखा भरिका आशुलाई मैले कहाँ लुकाए जानिन। झुटै भए पनि, ओठमा मुस्कान सजाए, फनक्क बुहारी तिर फर्के पनि भने, " म कहाँ छोडेर जान्छु त मेरी बुहारीलाई? " बुहारीले अरु बोलेकी थिइन । फेरी निन्द्रामा गएकी थिई । कोठा बाहिर निस्केर एक कुनामा गई म धेरै रोए। हिक्का छोडेर रोए। कुनै दिनसम्म अरु कसैकी छोरी थिई । बिहे गरेर हाम्रो कुलमा समाहित हुन आई । रहरले आई, करले आई या बाध्यताले आई । हाम्रो आफ्नो भई । परिवार भई । यो कस्तो सम्बन्ध हो, म परिभाषा दिन सक्दिन। म जान्दिन यो सम्बन्धको अर्थ के हो? मेरो आफ्नो छोरी छैन। छोरी नहुनुको माया बुहारीहरू माथि हो या पारिवारिक सम्बन्धको महत्व बुझेको भएर हो, जे होस् म रोए। धेरै बेर रोए। बुहारीको मुखबाट निस्केको त्यो वाक्य सम्झि सम्झि रोए। हिड्दै गरेको दुनियाले देख्यो म रोएको, मेरो सानो छोरोले देख्यो म रोएको। तर मैले पर्वाह गरिन त्यो पल। आशु झरिरहयो, कुनै बन्देज बिना, कुनै बाध बिना ।

आज फेरी बिहान डाक्टरले बुहारीलाई भेट्ने अवसर दिनु भएको थियो। उसको सैया छेउमा गएर मैले " बुहारी " भनेर बोलाए। आज बोलिन मेरी बुहारी मसंग। हिजो छोडेर गएकोले रिसाएकी हो सायद । मात्र आखाबाट बरर आशु झारी । म यो परिक्षामा भने नराम्रोसंग हारे। संगै रोए, बुहारीलाई साथ दिए सायद। बलियो हुनु पर्ने थियो मैले। तर यो कठोर परिक्षा हो। थाम्न सकिन मैले आफूलाई । उसले थाहा पाइसकेकि, आफ्नो छोटो समयको, वरिपरि मृत्यु घुमिरहेको। म यसै निस्के त्यो कोठाबाट । आज दिउसो प्रण त्यागी मेरी बुहारीले। म निहत्था भई मात्र कुरिरहेको थिए त्यो पललाई, लाचार भइ मात्र म उभिरहेको थिए । 

अहिले यो मन्दिर अघिको घाटमा छु। आगोले आफ्नो धर्म निभाउदै छ। त्यो शरीर आगोमा जल्दै खरानीमा परिणत हुदैछ । म मात्र हेरिरहेको छु। "मलाई नछोड्नु न है काका" भनेर मेरी बुहारीले आग्रह गरेकी थिई । मैले त्यो पल त उसलाई छोड्नु पर्यों, आज मलाई छोडी। आफ्ना दुई छोरीहरुलाई छोडी। यो संसारलाई छोडी। अकस्मात आएको यो पलसंग संघर्स गर्दै सारा परिवारलाई बिछब्द छाडी। गह अझै पनि भरिएको छ, मेरो मात्र हैन, मलामी आउने सबैको । यी सबै बाबजुत पनि त्यो छेउको मुर्ति भने अडिग छ। न खुशी छ, न दुखी छ। कुनै भाव छैन, ढुंगा न हो। त्यसैले त अडिग छ । त्यो अडिगतामा गुनासो छैन, मात्र म धुवाको मुस्लोलाई हेरिरहन्छु। मेरी बुहारी बिगतका चित्रहरु कोर्दै परलोक तिर यात्रा गरिरहन्छिन।। म मात्र हेरिरहन्छु।

नया भविस्य

दाहिने हातको साहारा लिएर देब्रे हातका औलाहरु भाच्दै गन्ती गर्न थाले| बाल्यपनको यो मेरो बानी आज फेरी मलाई एक्कासि याद आयो| कान्छी औला भाचे, अनि गन्ती गरे "एक" | अर्को औला भाचे अनि गन्ती "दुई" भयो| देब्रे हातका सबै औला भाचिसक्दा पनि बल्ल मनले उच्चारण गर्यो "पाच" |तर कता कता मनमा शान्ति मिलेन| "पाच ...... हैन| " मैले खोजेको नम्बर यो होइन| मनमनै सोचे| बालहृदय सवार भएको मेरो दिमागले फेरी अर्को हातको औला गन्ती गर्न खोज्यो| त्यसै बखत सक्रिय नाकले एउटा चिरपरिचित बासनाको गन्ध समात्यो| त्यो गन्धले शरीरका हरेक इन्द्रियाहरुलाई सक्रिय बनायो| गन्धको प्रबेशमा मुटुको धड्कन बढ्न थाल्यो, आखाले त्यो स्वरूप हेर्ने प्यास ब्यक्त गर्यो| नेपथ्यबाट त्यो स्वरूप मेरो आखा सामू अझ स्पस्ट हुदै  मेरो तर्फ बढिरहयो| औलाको गन्तीमा ब्यस्त मेरो दिमाग एकछिनको लागि लाचार भयो| म मात्र उभिरहे | त्यो दृश्यलाई मेरो कल्पना सम्झे| सपना सम्झे| वास्तविकता अंगाल्न आज मलाई थोरै समय लाग्ने छ, तर म उभिरहे| गन्तीका क्रममा बान्गिएका औलाहरुलाई मैले सिधा पार्न बिर्सेछु, मस्तिस्कले त्यता ध्यान दिएनछ, अनि आखाले पनि नेपथ्यबाट अगाढि बढिरहेको आकृतिलाई हेर्ननै ब्यस्त भएछ| त्यो स्वरूप मतिर लम्किरहयो| म हेरिरहे, कुरिरहे| जति जति त्यो स्वरूप मतिर बढ्दै आइरह्यो, त्यो बासना अझ मलाई मोहित पार्दै गइरहयो| सारा शरीरले चाल पायो कि त्यो सुगन्धमा मेरो सम्पूर्ण भूत लुकेको छ, मेरो वर्तमानको  जड त्यहिँ भूतमा छ, त्यहिँ बासनाको वरिपरी  मेरो बाल्यपनका लहरहरु  घुमेको छ| म एकटक भइ उभिरहे| थाहै नपाइ त्यो आकृति मेरो सामु उभिसकेकी रहिछन| मेरो दाहिने हातको एउटा औला समातिन र त्यसलाई बन्ग्याउदै भनिन," हो छोरा, ६ वर्ष भयो|"

त्यो आवाज मेरो कानमा यसरी गुन्जयमान भयो कि मानौ वसन्त फेरी फक्रन थालेको छ| शितल हावामा मन चङ्गा भइ उढ़न थालेको छ| सुकेको पातभन्दा हल्का भएको छ मेरो मन| नाङ्गा रुखहरुबाट जमिनमा झरेको पात होइन मेरो मन, बरू आकाशमा फुरुरु उड्दै गरेको  त्यो पात हो मेरो मन| म उडे, धेरै माथि उडे| घामलाई छोए, तर जलिन म| मलाई उनको छायाले बचायो| त्यो हर्ष, त्यो बिस्मात| म अंगाल्न सकिरहेको थिइन, त्यो पल, त्यो क्षण| मैले कल्पना गरे भन्दा चाडै आएको थियो त्यो पल| म कति टडपिरहेको थिए त्यो पलको लागि| थुप्रै योजनाहरु बनाएको थिए यो पलको लागि| यो पहिलो भेटको लागि| तर आज म फिक्री गर्दिन त्यो योजनाको| यो भेट, यो पल आफैमा उत्कृष्ट छ| मैले ढोंग रच्नु पर्दैन| हृदयको भावलाई मुहान बनाएर जमेको यो आशु कुनै पनि बेला झर्नको लागि सम्बेदनशील भएर बसेका छन्| आफैमा एउटा प्रतिक हो| यो पलको विशेषता मेरी आमाको आखामा झल्किएको छ| "मिथिला मिस" को चाश्माभित्र धमिलिएको आखामा टल्किएको छ| हो, मेरी आमा, मिथिला लामिछानेको अनुहारमा पोतिएको छ| ढलपल गर्दै मेरो आखाबाट बग्न थालेको आशुका थोपाहरुमा झल्किएको छ| ६ वर्ष पछिको यो भेट| बश, अंगालो हाले मेरी आमालाई| थोपाहरु रमाउदै झरिरहे, केहि बेरको लागि| त्यो अंगालोको न्यानोपनमा मैले सारा दुनियालाई बिर्से| एरपोर्ट भरिका मानिसहरुलाई बिर्से|यो सङ्गम कति बिशेष छ भन्ने कुरा यो मुर्ख दुनिया के जानोस? अरु कैयौ बेला मैले आफ्नो मुर्खता देखाए होला| तर यो पल, सारा दुनिया मुर्ख छ मेरो लागि| ६ वर्ष पछिको आमा छोराको मिलनमा पनि तालि पिट्ने कोहि छैन| ६ वर्ष पछिको यो भेटको हर्षलाई देख्ने कुनै आखा छैन| हो, ब्यस्त छ यो मुर्ख दुनिया| तर मलाई गुनासो छैन| म मात्र अंगालोमा बाधिन्छु| मेरी आमाको न्यानोपनमा म मेरो बाल्यपनलाई सम्झिन्छु| थापाथलीका गल्लीहरुमा दौडेको चित्रहरु यो आखा सामू उतार्छु| बिहान स्कूल जादाका हतारहरु सम्झिन्छु| मिथिला मिसलाई पढाउन जान हतार भएका क्षणहरु सम्झिन्छु| भाइको हात समाएर बस स्टपसम्म दौडेको चित्रको रङ्ग पोत्छु| म त्यो अंगालोमा रहेर १२ कक्षासम्म पढ्दा पनि आफ्नै हातले भात खान दिने आमाका हातहरु सम्झिन्छु| म उनको महानतालाई सम्झिन्छु, अनि ओठमा मुस्कान सजाएर अझ बेस्सरी अंगालोमा कस्छु| स्कूलबाट फर्केर आउदा घरमा आमा नभएपछि भोकै बस्नु पर्दा भाइको रिसाहा अनुहार सम्झिन्छु| त्यो अनुहारको आकृति सम्झि सम्झि त्यसै हास्न थाल्छु | अनि आमाको अंगालोबाट बिस्तारै निस्केर अनुहारमा हेर्छु |

" तिमी त बुढी भैछौ आमै", म जिस्किन खोज्छु|

जवाफमा मेरी आमा भन्छिन, "का बूढी हुनु, उहा पिलेन चढ्दा "You look beautiful madam" भनेर मलाई लाजै मर्नु बनायो|"

हामी फेरी हास्यौ| मिथिला मिसको जिस्किने बानी अझै पनि उस्तै ताजा रहेछ| मेरी आमा सधै हसिलो, नेपालदेखिको यो यात्रामा थाकेर लखतरान पर्नु होला भन्ने सोचेथे| तर अझै पनि त्यो अनुहारको उज्यालोपनमा त्यस्तै प्रकाश छ|मन फुरुङ्ग भइ नाचिरहयो| मेरो सामिप्यमा मेरो आमाको छाया पाएर मैले जीवनको एउटा उपलब्धि हासिल गरे| प्रवासमा बसेर यो दिनको कल्पना गर्नु साह्रै गारो कुरा थियो| तर म आज सबै बिर्सन्छु|बाक्ला ज्याकेटहरुभित्र आफूलाई बन्धि बनाएर हिउका फोकाहरुसंग लड्दा आजको दिनलाई पर्खेको सम्झिन्छु| रापिलो घाम फोहोरा बनेर शरीरलाई नै कालो बनाउने गरि बज्रिएका ती काम खोज्दै हिड्दाका दिनहरुलाई सम्झिन्छु| सुनौलो भविष्यको आशामा एक्लै रुमल्लिएका सडकहरु सम्झिन्छु| ती दिनहरु सम्झिन्छु, जुन दिन म आजको दिनलाई कल्पना गर्न पनि डराउथे| तर आज म निस्फिक्री यो पललाई समाउछु| यो दिनलाई समाउछु| मेरी आमालाई समाउछु| बिगतको महत्व आफ्नै ठाउमा छ, तर म आज  आफूलाई अनि मेरी आमालाई नया भविस्यमा  दोहोराउछु|